سرطان پستان شایع ترین سرطان در زنان است و به عنوان دومین علت مرگ زنان شناخته شده است. افسردگی در این بیماران یک اتفاق بسیار رایج است. حمایت های اجتماعی نیز می تواند عمده عوامل تاثیرگذار بر وضعیت سلامت روانی این بیماران باشد. هدف از این مقاله بررسی ارتباط میان افسردگی و سرطان پستان می باشد. در رابطه با موارد زیر به بحث و گفتگو خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
آنچه در ادامه درباره افسردگی و سرطان سینه خواهید خواند:
سرطان سینه و علل آن
سرطان پستان شایع ترین سرطان عضوی در زنان است و به عنوان اولین علت مرگ و میر خانم های 40-44 سال ساله محسوب می شود. این سرطان تقریباً از هر ۸ زن، یک نفر را مبتلا می کند و دومین علت مرگ زنان در اثر سرطان می باشد. تاکنون برخی از عوامل به عنوان عوامل مستعد کننده بروز سرطان پستان شناخته شده اند که برخی از مهم ترین آن ها عبارتند از: عوامل توارثی، رژیم غذایی شامل: غذاهای پرچرب حیوانی اشباع شده و اشباع نشده، مصرف گوشت گاو و خوک، مصرف استروژن، چاقی، شیردهی، یائسگی، و پرتوتابی. در حال حاضر نخستین گزینة درمانی برای درمان سرطان پستان جراحی است. ارزش جراحی در درمان مراحل اولیه سرطان پستان در قرن اول میلادی مطرح شده است. پزشک و بیمار هر دو باید درک روشنی از روند برنامه‌ریزی شده درمان بیماری داشته باشند. برای درمان سرطان پستان اغلب جراحی با ماستکتومی انجام می گیرد که می تواند تاثیرات مثبت و مفیدی در کیفیت زندگی فرد مبتلا داشته باشد.
افسردگی چیست؟
افسردگی نوعی ناراحتی روحی است كه معمـولاً ریشه در مناسبات خانوادگی و اعتقادات افراد دارد. در آن بیمار در شرایط خـاص امید به زندگی را از دست داده اغلب دچار افكار خودكشی، خود آزاری و دیگر آزاری می گردند. اختلال افسردگی اساسی اختلال شایعی است با میزان شیوع حدود 15 درصد كه در زنها این میـزان بـه 25 درصد می رسد، افسردگی در زن ها 2 بار بیشتر از مردهاست. علل ایـن تفاوت ممكن در استرس های متفاوت، زایمان، درماندگی آموخته شده و آثار هورمونی نهفته باشد.
شواهد بسیاری بیانگر ایـن مـسأله اسـت كه برخی توده های خـوشخـیم پـستان فـرد را مـستعد ابتلا به سرطان پستان می كنند. هیپرپلازی اپتیكال و فرم اتیپیكال تغییرات فیبروكیستیك به چهار تا پنج برابر خطر ابتلا به سرطان پـستان را در زنان افزایش می دهد. همچنین در زنانی كه بیماری های خوش خیم پستان نظیر فیبروآدنوما پاپیلومای مجاری، اسكلروزیس، هیپرپلازی اپیتلیال متوسط یا شدید وجود دارد خطر ابـتلا بـه سـرطان پـستان كمی بالاتر است. واكنش عاطفی زنان مبتلا به سـرطان پـستان بـه صورت تغییرات خفیف خلقی تا وضعیت اضطراب و افسردگی متفاوت است. بحران تشخیص سرطان پستان برای زنان نیاز به دوره هایی بـرای سازش و بازگشت به عملكرد طبیعی دارد. با این وجود در حدود 20 تا 30 درصد از بیماران مبتلا به سـرطان پـستان، اضـطراب و افـسردگی، اختلال عملكردی و كـاهش اعتـیـاد بـه نفـس را بعد از تشخیص سرطان پستان تجربه می كنند و این احساس بسته به روش و زمان بررسی میتواند مدت ها پس از تشخیص و درمان بیماری باقی بماند. كه این ویژگی در زنان جوان رایج تر است.
در طی مدت زمانی كه بررسی های تشخیصی برای بیماری انجام می شود. زنان جوان بیـشترین میـزان اسـترس را تجربـه مـی كننـد. مشخصات دوران انتظار تحت عنوان ناراحتی تجربه شـده یـه وسیله بیمار مورد بررسی قرار گرفتند. به هر حال دوران مبهم و طولانی در انتظار تایید تشخیص و برنامه درمانی منجر به افزایش اضطراب و كاهش اعتماد به تیم درمانی و نیز احتمال بروز مـشكلات در مرحلـه درمانی می شود. مطالعات انجام شده توسط آقایان رنگر، كوتر و نیز باردو ساترلند، نشان داد افراد با سابقه مشكلات روحی- روانی، فقدان حمایت عاطفی از جانب خانواده و دوستان، عدم پذیرش تغییرات فیزیكی همراه با سرطان پستان و درمان، فقدان شـركت در فعالیت های لذت بخش، سابقه قبلی وجود تجربه تلخ سـرطان در خـانواده، احساس نا امیدی در مورد نتیجـه درمـان، سـن پـایینتـر بـه هنگـام تشخیص بیماری و مشكلات خانوادگی، بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی بودند.
رابطه افسردگی و سرطان سینه
دریافت خبر تشخیص سرطان برای اکثر مردم بسیار ترسناك است و اغلب باعث پریشانی روانی می شود. اضطراب، استرس و افسردگی، یک اختلال روانی رایج در بین بیشتر بیماران مبتلا به سرطان می باشد. اعمال جراحی و درمان فشرده طولانی مدت و همچنین عدم قطعیت در طول پیشرفت بیماری می تواند منجر به علایمی مثل اضطراب، ترس و افسردگی شود. طبق آخرین مطالعات انجام شده، افسردگی و اضطرابی که در زمان تشخیص و درمان سرطان برای فرد ایجاد می شود؛ باعث بروز علائم جسمی و روانشناختی خواهد شد. همین امر منجر به تاثیر منفی بر کیفیت زندگی و کاهش سازگاری به درمان می شود. مطالعه زنان مبتلا به سرطان پستان در مالزی نشان داد که سطح پایین تر اضطراب و افسردگی با کیفیت زندگی بهتر همراه است. مطالعه بیماران مبتلا به سرطان پستان تحت شیمی درمانی یا پرتودرمانی در چین نیز نشان داد که اضطراب و افسردگی اثرات مضری بر روی تمام ابعاد زندگی زنان دارد.
در مطلب سرطان پستان و سلامت روان، جزییات بیشتری را در این مورد به شما گفتیم.
تعداد زیادی از مطالعات بر عوامل منفی تأثیرگذار بر سطح کیفی زندگی بیماران مبتلا به سرطان از جمله اختلالات روانی، استرس، افسردگی، زوال شناختی، بی خوابی، خستگی و سایر علائم فیزیکی متمرکز شده اند. این درحالی است که باید پژوهش ها را به سمتی هدایت کرد که به شرایط خوب و تغییرکننده اوضاع در زندگی این بیماران اشاره کند.
عوامل موثر در بهبود زندگی بیماران سرطانی
تحقیقات نظری نشان می دهد که تاب آوری، جنبه روانی کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد. تاب آوری نشان دهنده توانایی فرد برای محافظت از سلامت روان خود در شرایط دشواری مانند تشخیص سرطان است. تاب آوری با سطوح پایین تر پریشانی روانی، سازگاری بهتر و کیفیت زندگی بالاتر بین بیماران مبتلا به سرطان را سبب می شود. همین موضوع به تعدیل و کاهش مشکلات و اختلالات روانی در ارتباط با سرطان بسیار کمک می کند. سطح تاب آوری ممکن است یک عامل حفاظتی در برابر افسردگی و پریشانی های روانی نیز باشد.
با اشاره به تحقیقات انجام شده، به نظر می رسد سنجش، غربالگری و درمان افسردگی و اضطراب می تواند موجب ارتقای سطح سلامت روان و کیفیت زندگی بیماران سرطانی شود. با وجود این، پژوهشی که در ایران به بررسی نقش پریشانی های روانشناختی همچون اضطراب و افسردگی در کاهش کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پستان پرداخته باشد مشاهده نگردید. از سوی دیگر، شناسایی عوامل روانشناختی حفاظت کننده ای که بتواند به کاهش اثرات نامطلوب پریشانی های روانشناختی بر کیفیت زندگی این بیماران بیانجامد ضروری است. به نظر می رسد تاب آوری بتواند تا حدی بیماران مبتلا به سرطان را در برابر پریشانی های روانی محافظت نماید.
جمع بندی
باتوجه به شیوع بالای افـسردگی بعـد از تـشخیص سـرطان پـستان هنگام تشخیص این بیماری توسط انكولوژیست، جهت جلوگیری از ایجاد مشكلات روانی بعدی و ارتقاء كیفیـت زنـدگی ایـن بیماران بلافاصله بیمار را بـه كلینیـك هـای روانپزشكی معرفی كنند و همینطور جلسات گروهـی ماهانـه جهـت پیـشگیری از افسردگی و بهبود زندگی این دسته از بیماران ترتیب داده شود، تا بیمار بتواند بـا قرار گرفتن در جمع افراد مشابه خود با مشكل ایجاد شده بهتر كنار بیاید و از افت عملكرد بیمار جلوگیری شود. از جمله محدودیت های پژوهش در این زمینه تعداد كم نمونه مـورد مطالعـه و عدم دسترسی مناسب به بیماران بود و مورد دیگر جلب اعتماد بیمـاران و برقراری ارتباط مناسب و رعایت ملاحظات اخلاقی برای پر كردن پرسشنامه ها و مصاحبه های بالینی توسط روانشناس كه مـدت زمـان زیادی را نیاز داشت و مواردی كه تمایل به ادامه مصاحبه بالینی و پر كردن پرسشنامه ها نداشتند، که همگی از نمونه حذف شدند و همچنین نبود یک گـروه كنتـرل جهت مقایسه بیماران مورد مطالعه که همگی از کمبود های پیشامد کرده در حین انجام مطالعات بودند، اما در انتها باید خاطر نشان کرد که با افزایش میزان تحصیلات از شدت افسردگی زنان در مقایسه با زنان خانه دار به شدت كاسته شده بود.
در نهایت خواندن مطلب سبک زندگی افراد دارای سرطان پستان را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
توجه کنید که با خودآزمایی پستان در منزل می‌توانید زودتر از ابتلا به بیماری سرطان پستان مطلع شده و روند درمان بسیار راحت‌تری را تجربه کنید.
دکتر فرهاد موسی زاده ، جراح و متخصص پستان با سال ها سابقه در انجام انواع عمل های زیبایی و درمانی پستان آماده پاسخگویی به سؤالات شما عزیزان می باشند.
منبع
مجله علمي سازمان نظام پزشكي جمهوري اسلامي ايران، دوره 27، شماره 3، پاييز 1388 : 328-324.
