عوامل خطرساز جهت ابتلا به سرطان پستان

هر عاملی که بتواند شانس ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد، عامل خطرساز به حساب می‌آید. این عوامل می‌توانند به سبک زندگی افراد یا ژنتیک آن‌ها وابسته باشند. با این که ایجاد سرطان پستان قابل پیش بینی نیست، اما وجود عوامل خطرساز، احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهد.

در اکثر بیماران، علت سرطان پستان وجود عوامل خطرساز سرطان سینه است. اما این به آن معنا نیست که هر کس عوامل خطر را داشته باشد، یقینا به سرطان پستان مبتلا می‌گردد. در واقع، عوامل خطرساز ممکن است علت سرطان پستان نباشند. اما می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.

تعبیری که می‌توان درباره عوامل خطرساز سرطان سینه به کار برد این است که این فاکتورها می‌توانند افراد را در موقعیت خطر قرار دهند. یعنی کسی که یک یا چند مورد از عوامل خطرساز را دارد، باید بیشتر از دیگران مراقبت سلامتی خود باشد. غربالگری سرطان سینه برای اطلاع از وضعیت سلامت سینه‌ها راهکار بسیار مناسبی است. حتی افرادی که عوامل خطرساز را ندارند نیز می‌توانند با این روش، از سلامت خود اطمینان پیدا کنند.

عوامل سرطان پستان و فاکتورهای خطر زا برای این بیماری، بر شانس ابتلا به بیماری سرطان سینه تاثیر گذار هستند. البته علت ابتلا به سرطان سینه همچنان به طور دقیق مشخص نیست. به طوری که عمده بانوانی که دارای یک یا چند عامل سرطان پستان هستند، هرگز به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. اما برخی از زنان، تنها به واسطه زن بودن و افزایش سن، در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار می‌گیرند. حتی در بانوانی که در اثر وجود عوامل سرطان پستان به این بیماری مبتلا می‌شوند، نمی‌توان به طور قطعی نقش این عوامل را تعیین نمود.

آشنایی با عوامل سرطان پستان و آگاهی درباره هر یک از آن‌ها می‌تواند تا حدودی در پیشگیری از سرطان سینه نقش داشته باشد. البته این مساله درباره فاکتورهای تغییر‌پذیر مانند سبک زندگی صدق می‌کند. مواردی مانند افزایش سن، جنسیت، نژاد و قومیت از عوامل غیر قابل کنترل سرطان پستان به حساب می‌آیند. در ادامه این مقاله، به بررسی انواع عوامل سرطان پستان می‌پردازیم.

آنچه در این مقاله می­خوانید

پادکست عوامل ابتلا به سرطان پستان

در این قسمت فایل صوتی یا پادکست کاملی از دکتر فرهاد موسی زاده جراح و متخصص پستان برای شما آماده شده می توانید شنونده نظرات ایشان در مورد نقش عوامل مختلف در ابتلا به سرطان باشید این فایل صوتی قابل دانلود است و در پادگیرهای مختلف می توانید شنونده پادکست های دکتر موسی زاده باشید:

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: RSS

عوامل سرطان پستان؛ فاکتورهای غیر قابل کنترل و غیر قابل تغییر

جنسیت مونث

بیماری سرطان پستان عمدتا به عنوان رایج‌ترین سرطان زنان شناخته می‌شود. البته این به معنای عدم ابتلای مردان نیست. با این حال، احتمال ابتلای بانوان به این بیماری، چندین برابر آقایان است. این مساله نشان می‌دهد که این نوع از سرطان زنان، به جنسیت وابسته است. علت این مساله نیز می‌تواند به بالا بودن سطح استروژن در بدن بانوان و حجم بیشتر بافت پستان مربوط باشد.

عدم تعادل هورمون‌ها در بدن افراد از عوامل سرطان پستان محسوب می‌شود. این مساله به جنسیت افراد مربوط می‌گردد. سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن بانوان بسیار بیشتر از مردان است. همین موضوع باعث شده تا سرطان سینه در زنان بیشتر از مردان رخ دهد. به طوری که به جرات می‌توان گفت که زن بودن، اصلی‌ترین عامل برای ابتلا به سرطان سینه است. با این حال، در موارد محدود نیز می‌توان ابتلا به سرطان سینه را در مردان نیز مشاهده نمود.

اگر بخواهیم یک آمار نسبی درباره ابتلای بانوان و آقایان به سرطان سینه اعلام کنیم باید گفت که ابتلا به سرطان پستان در زنان حدود ۱۰۰ برابر بیشتر از مردان است.

درمان جایگزینی هورمون پس از یائسگی

درمان‌های هورمونی بعد از یائسگی با دو روش انجام می‌گیرد. در واقع، هورمون‌ها ممکن است به صورت منفرد (استروژن) یا ترکیبی (استروژن + پروژسترون) به کار روند. درمان‌های هورمونی بعد از یائسگی می‌توانند تنها با استروژن انجام گیرند. در حالی که برای برخی افراد، هورمون درمانی بیمار باید به کمک ترکیبی از استروژن و پروژسترون عملی گردد.

هورمون درمانی ترکیبی می‌تواند یک فاکتور خطر سرطان سینه به حساب آید. البته ممکن است هورمون درمانی با استروژن نیز مشکل ساز باشد. با این حال، این خطر عمدتا برای افراد غیر یائسه به وجود می‌آید. اگر درمان‌های هورمونی بعد از یائسگی یک فاکتور خطر برای فرد باشد، معمولا بعد از گذشت 4 سال می‌تواند اثرات خود را نشان دهد.

مصرف الکل

آمار ابتلا در بانوانی که الکل و نوشیدنی‌های الکلی می‌نوشند، بیشتر از افرادی است که از نوشیدن آن خودداری می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که نوشیدن الکل به اندازه یک نوشیدنی در روز، خطر ابتلا به سرطان سینه را به اندازه 7 تا 10 درصد افزایش می‌دهد. مسلما با افزایش حجم نوشیدن الکل در روز، بروز سرطان برست محتمل‌تر خواهد بود.

سن افراد

از اصلی‌ترین عوامل سرطان پستان می‌توان به افزایش سن اشاره کرد. به طوری که عمده افرادی که به سرطان سینه مبتلا می‌شوند، بانوانی هستند که در سنین بالای ۵۰ سال قرار دارند.

افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه با بالا رفتن سن، برای مردان نیز صادق است. به طوری که اکثر مردان مبتلا به سرطان سینه در سنین بالای ۶۰ سال هستند.

آمارها نشان می‌دهند که از هر ۸ مورد سرطان تهاجمی سینه در بانوان، تنها یک مورد در زنان کمتر از ۴۵ سال مشاهده می‌شود. این در حالی است که از هر 3 سرطان تهاجمی پستان، حدود دو مورد در زنان بالای ۵۵ سال رخ می‌دهد. بنابراین بالا رفتن سن افراد، از شایع‌ترین عوامل سرطان پستان به حساب می‌آید.

متاسفانه سن ابتلا به سرطان در ایران حدود ده سال پایین تر از استاندارد جهانی است

عوامل خطرزای ژنتیکی

از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوامل سرطان پستان می‌توان به عوامل خطرزای ژنتیکی اشاره کرد. به طور کلی، حدود ۵ تا ۱۰ درصد از موارد سرطان‌های پستان در بانوان و آقایان، در اثر عوامل ارثی بروز می‌کنند. به این معنا که فرزندان از والدین خود ژن‌های جهش یافته را به ارث برده‌اند. از رایج‌ترین جهش‌های ژنی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان سینه را در افراد بالا ببرند می‌توان به ژن‌های BRCA1 و BRCA2 اشاره کرد.

سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه

حتما تاکنون شنیده‌اید که داشتن سابقه فامیلی ابتلا به یک نوع سرطان، خطر ابتلا به آن را برای دیگران افزایش می‌دهد. این مسئله درباره سرطان سینه اهمیت بیشتری دارد. اگر زنان خویشاوند خونی در بستگان شما سابقه ابتلا به سرطان سینه را داشته باشند، خطر بروز این بیماری برای شما افزایش می‌یابد. البته در مواردی که یکی از بستگان درجه یک نظیر مادر، دختر یا خواهر سابقه ابتلا به سرطان پستان را داشته باشند، خطر ابتلای بانوان دو برابر خواهد شد.

هر چه تعداد افراد خویشاوند خونی که به سرطان سینه مبتلا شده‌اند بیشتر باشد، خطر ابتلا برای افراد دیگر افزایش خواهد یافت. برای مثال، در صورتی که دو نفر از بستگان درجه یک شخص، سابقه سرطان سینه داشته باشند، خطر ابتلا حدود سه برابر بیشتر خواهد شد. به این ترتیب نقش سابقه خانوادگی به عنوان یکی از عوامل سرطان پستان انکارناپذیر خواهد بود.

نژاد و قومیت

آمارها نشان می‌دهند که ابتلای زنان سفید پوست به سرطان سینه نسبت به زنان دورگه آفریقایی-آمریکایی بیشتر است. با این حال، احتمال مرگ ناشی از سرطان سینه در زنان آفریقایی-آمریکایی بیشتر خواهد بود. بر اساس آمارها، امکان ابتلای زنان آفریقایی-آمریکایی به تومورهای تهاجمی‌تر بیش از زنان سفید پوست است. ممکن است بتوان علت مرگ و میر بیشتر در این گونه بانوان را نیز به این مورد نسبت داد. هر چند دلیل این موضوع هنوز به صورت قطعی مشخص نیست.

تحقیقات نشان می‌دهند که زنان آسیایی، اسپانیایی تبار و بومیان آمریکایی کمتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. همچنین، آمار مرگ و میر ناشی از سرطان پستان در این گونه نژادها کمتر است. تمامی این موارد نشان می‌دهند که نژاد و قومیت افراد نیز می‌توانند به عنوان عوامل سرطان پستان در نظر گرفته شوند.

آمارهای علمی مربوط به نژاد و قومیت

نتیجه گیری‌های زیر تاثیر نژاد و قومیت بر سرطان پستان را نشان می‌دهند:

• متوسط سن تشخیص سرطان سینه برای زنان سیاه پوست، حدود ۶۰ سال است. در حالی که این سن برای زنان سفید پوست حدود ۶۳ سال تخمین زده می‌شود.
• مرگ و میر زنان سیاه پوست در اثر سرطان سینه، بالاترین میزان را دارد. زیرا از هر پنج زن سیاه پوست مبتلا به سرطان سینه، یک نفر از آن‌ها به سرطان سینه سه گانه منفی مبتلا می‌شود. این آمار نسبت به گروه‌های نژادی و قومیتی دیگر بسیار بالاتر است.
• برای زنان سیاه پوست کمتر از ۴۰ سال، احتمال ابتلا به سرطان پستان بیشتر از زنان سفید پوست است.
• احتمال ابتلای زنان سیاه پوست به سرطان سینه در هر سنی، از نژادها و قومیت‌های دیگر در آن سن بیشتر است.
• زنان سفید پوستی که در جزایر آسیایی و اقیانوسیه ساکن هستند، بیشتر از نژادهای دیگر نظیر سیاهپوست، اسپانیایی تبار و سرخپوستان آمریکایی، در معرض ابتلا به سرطان پستان موضعی قرار دارند.
• میزان مرگ و میر ناشی از سرطان پستان در ساکنان جزایر آسیایی و اقیانوسیه کمترین مقدار را دارد.
• سرخپوستان آمریکایی و بومیان آلاسکا پایین‌ترین میزان ابتلا به سرطان سینه را دارا هستند.

بافت متراکم سینه

از دیگر عوامل سرطان پستان می‌توان به نوع بافت سینه اشاره کرد. در واقع، ساختار سینه در بانوان می‌تواند بر شانس ابتلا به سرطان سینه تاثیر گذار باشند. برای مثال، بانوانی که بافت سینه متراکم‌تری دارند، بیش از دیگران در معرض این بیماری قرار می‌گیرند. زیرا عمده بافت سینه در این گونه بانوان، از غدد تشکیل شده و مقدار بافت چربی پستان محدود خواهد بود.

یکی دیگر از مشکلات ناشی از تراکم بافت پستان دشواری تشخیص توده‌های خطرناک در ماموگرافی است. به همین دلیل، ضمن مراجعه به مراکز تصویربرداری معتبر، باید نتیجه ماموگرافی خود را به یک پزشک مجرب نشان دهید.

وجود سابقه ابتلا به بیماری‌های خوش‌خیم پستان

ممکن است افراد در طول زندگی خود برخی بیماری‌های خوش‌خیم پستان را تجربه کنند. این نوع بیماری‌ها به خودی خود برای افراد خطری ندارند. اما می‌توانند به عنوان عوامل سرطان پستان، احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهند. در بین این بیماری‌ها مواردی وجود دارند که خطر ابتلا به سرطان سینه را بیش از موارد دیگر افزایش می‌دهند.

از جمله بیماری‌های خوش خیم سینه که می‌توانند به عنوان عوامل سرطان پستان در نظر گرفته شوند، می‌توان به هیپرپلازی آتیپیک یا نئوپلازی لوبولار اشاره کرد.

کارسینوم لوبولار در محل ((Lobular carcinoma in situ (LCIS)

یکی از اختلالاتی که می‌تواند ابتلا به سرطان سینه را در بانوان افزایش دهد، کارسینوم لوبولار در محل یا LCIS نامیده می‌شود. افرادی که اختلال ال سی آی اس را تجربه می‌کنند، حدود ۷ تا ۱۱ برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان در هر دو پستان قرار می‌گیرند.

تجربه منارک یا قاعدگی زودرس

 

 

بهترین سن برای شروع قاعدگی در دختران، سنین بالای ۱۲ سالگی است. بانوانی که در سنین پایین‌تر از ۱۲ سالگی دچار قاعدگی می‌شوند، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند. از سوی دیگر، برای بانوانی که در سنین بالای ۵۵ سالگی یائسه می‌شوند، امکان ابتلا به این بیماری بیشتر است.

علت این موضوع را می‌توان به بیشتر بودن تعداد چرخه‌های قاعدگی در طول زندگی نسبت داد. زیرا در هر چرخه قاعدگی، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن تغییر می‌کند. از آنجا که عدم توازن در ترشح این هورمون‌ها به عنوان اصلی‌ترین عوامل سرطان پستان به شمار می‌آید، بنابراین با افزایش تعداد چرخه‌های قاعدگی در طول عمر خطر ابتلا به سرطان سینه نیز افزایش پیدا می‌کند. مقاله کامل تاثیر منارک زودرس بر سرطان سینه

پرتوهای یونیزان

قرار گرفتن در معرض پرتوهای پرانرژی (پرتوهای یونیزان) می‌تواند یک فاکتور خطر سرطان پستان باشد. بنابراین اگر به هر دلیلی در معرض پرتوهای پرانرژی نظیر پرتوهای ایکس، پرتوهای گاما و مانند آن‌ها قرار دارید، بهتر است مراقب سلامتی خود باشید. رعایت اصول ایمنی در حین کار از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه است. غربالگری سرطان سینه نیز به شما کمک می‌کند تا در صورت ابتلا به این بیماری، آن را در اسرع وقت تشخیص داده و درمان کنید.

داشتن سابقه پرتودرمانی در ناحیه قفسه سینه

گاهی در اثر ابتلا به بیماری‌های خاص در ناحیه قفسه سینه، انجام پرتو درمانی اجتناب ناپذیر خواهد بود. برای مثال، ممکن است بانوان در سنین کودکی یا جوانی به انواع سرطان و بیماری‌های قفسه سینه مبتلا شده باشد. بیماری هوچکین یا لنفوم غیر هوچکین از جمله این موارد به حساب می‌آیند. درمان این گونه بیماری‌ها و اختلالات، به پرتودرمانی ناحیه قفسه سینه نیاز دارد.

قرار گرفتن قفسه سینه در معرض تابش پرتوها، احتمال ابتلا به سرطان سینه را به طور قابل توجهی افزایش دهد. البته بسته به اینکه بیمار در چه سنی تحت پرتو درمانی قفسه سینه قرار گرفته باشد، امکان ابتلا به سرطان پستان متغیر خواهد بود. البته پرتودرمانی سرطان پستان در روند درمان سرطان پستان نیز موثر بوده و خود یک روش درمانی است.

دیر بچه‌دار شدن و عدم بارداری

یکی از فاکتورهای خطر سرطان پستان، عدم بارداری یا بارداری در سنین بالا است. به طور کلی، حذف دوره‌های قاعدگی در زمان بارداری، سطح استروژن بدن را کاهش می‌دهد. در نتیجه احتمال ابتلا به سرطان پستان کمتر خواهد شد. افرادی که دیر بچه‌دار می‌شوند یا تا سنین بالا از بارداری امتناع می‌کنند، دوره‌های قاعدگی بیشتری را پشت سر می‌گذارند. این موضوع می‌تواند خطر بیماری برست کنسر را بیشتر کند.

قرار گرفتن در معرض داروی دی اتیل استیل بسترول (DES)

مصرف داروی دی اتیل استیل بسترول در دهه ۱۹۴۰ تا ۱۹۶۰ رایج بوده است. تجویز این دارو با هدف کاهش احتمال سقط جنین انجام می‌گرفت. با این حال، یکی از عوارض مهم داروی دی اتیل استیل بسترول، افزایش شانس ابتلا به سرطان سینه در زنان بوده است.

لازم است توجه کنید که حتی بانوانی که مادران آن‌ها در دوران بارداری از این دارو مصرف کرده‌اند نیز بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند. به این ترتیب، شاید بهتر باشد داروی DES را به عنوان یکی از عوامل سرطان پستان در نظر گرفت.

عوامل سرطان پستان؛ عوامل اصلاح شونده و قابل تغییر

 

 

برخی از عوامل سرطان پستان به سبک زندگی افراد مربوط می‌شود. این عوامل را می‌توان با افزایش آگاهی برطرف نمود. در ادامه به مهم‌ترین عوامل سرطان پستان مرتبط با سبک زندگی افراد اشاره خواهیم کرد.

نداشتن تجربه بارداری در طول دوران زندگی

حاملگی و بچه‌دار شدن، خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش می‌دهد. به طور کلی، بانوانی که در طول زندگی خود بارداری را تجربه نکرده باشند، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. البته تجربه اولین بارداری در سنین بالای ۳۰ سال را نیز می‌توان به عنوان یکی از عوامل سرطان پستان در نظر گرفت.

افزایش تعداد حاملگی‌ها در طول زندگی و باردار شدن در سنین پایین، نقش موثری در کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه دارند. پیش از این اشاره کردیم که افزایش تعداد دوره‌های قاعدگی بانوان می‌تواند به عنوان عوامل سرطان پستان به حساب آید. در دوران بارداری، چرخه‌های قاعدگی قطع می‌گردند. بنابراین کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان را می‌توان به کم شدن تعداد چرخه‌های قاعدگی در زنان مرتبط دانست.

مصرف داروهای ضدبارداری خوراکی

بر اساس مطالعات، لازم است مصرف داروهای ضدبارداری خوراکی را از عوامل سرطان پستان برشمرد. تجربه نشان می‌دهد که خطر ابتلا به سرطان سینه در زنانی که از این داروها مصرف نکرده‌اند، کمتر از بانوانی است که از آن‌ها استفاده می‌کنند. البته لازم است این نکته را یادآوری کنیم که در صورت قطع مصرف قرص‌ها، خطر از بین خواهد رفت.

هورمون درمانی بعد از یائسگی

افرادی که از روش‌های ترکیبی هورمون درمانی استفاده می‌کنند، در معرض ابتلا به سرطان پستان قرار می‌گیرند. البته معمولا با قطع این روش درمانی، احتمال ابتلا به سرطان سینه کاهش پیدا می‌کند. به طوری که معمولا شانس ابتلای افراد به این بیماری، پنج سال پس از توقف درمان به حالت عادی خواهد رسید.

شیردهی به نوزاد

برخی از مطالعات ثابت کرده‌اند که شیردهی به نوزاد خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش می‌دهد. البته این مزیت برای مادرانی که به مدت یک و نیم تا دو سال شیردهی به نوزاد را ادامه می‌دهند، محسوس‌تر خواهد بود.

نوشیدن الکل

یکی از مهم‌ترین عوامل سرطان پستان که به سبک زندگی افراد ارتباط دارد، نوشیدن الکل است. در اصل، استفاده از الکل به وضوح با افزایش شانس ابتلا به سرطان پستان مرتبط می‌شود. هر چه میزان مصرف الکل و نوشیدنی‌های الکلی بیشتر باشد، خطر ابتلا به سرطان سینه نیز افزایش می‌یابد.

سیگار کشیدن به عنوان یکی از عوامل ابتلا به سرطان پستان

شاید بتوان یکی از عوامل سرطان پستان را کشیدن سیگار و مصرف نیکوتین دانست. البته میزان تاثیر این فاکتور خطرزا در زنان با سابقه خانوادگی سرطان پستان، بیشتر است. برای بانوانی که از سنین جوانی شروع به مصرف سیگار می‌کنند، خطر ابتلا به سرطان پستان بیشتر خواهد بود.

لازم است بدانید که حتی پس از ترک سیگار نیز افراد به مدت ۲۰ سال در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. بنابراین بهتر است از کشیدن سیگار تا حد امکان دوری کنید.

افزایش وزن بیش از حد

چاقی و اضافه وزن بیش از حد را می‌توان یکی از مهم‌ترین عوامل سرطان پستان در نظر گرفت. معمولا بانوان پس از رسیدن به دوران یائسگی، دچار اضافه وزن و چاقی می‌شوند. به همین دلیل نیز ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار گیرند. به این ترتیب، حتی برای افرادی که قبل از سنین یائسگی قرار دارند، کنترل وزن و از بین بردن چربی‌های اضافی بدن می‌تواند به کاهش احتمال ابتلا به سرطان پستان کمک کند.

ابتلا به دیابت کنترل نشده

یکی از موثرترین عوامل سرطان پستان، ابتلا به بیماری دیابت است. بر اساس تحقیقات انجام شده، میزان مرگ و میر ناشی از سرطان سینه در بانوان مبتلا به دیابت، حدود 40 درصد بیشتر است. البته در صورتی که این بیماری به صورت کنترل نشده باقی بماند.

به طور کلی، دیابت بر متابولیسم بدن تاثیر گذاشته و می‌تواند به تهاجمی‌تر شدن بیماری کمک کند. به همین دلیل، معمولا در افراد مبتلا به دیابت، موارد ابتلا به سرطان پستان تهاجمی بیشتر مشاهده می‌شود. کمک گرفتن از یک پزشک مجرب مانند دکتر فرهاد موسی زاده می‌تواند بسیاری از مشکلات جانبی در این زمینه را برطرف نماید.

فعالیت‌های بدنی

انجام ورزش و داشتن و فعالیت‌های بدنی در طول روز به شکل قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش می‌دهد. بنابراین اگر قصد دارید عوامل سرطان پستان را در خود تضعیف نمایید، بهتر است ورزش را به عنوان بخشی از برنامه زندگی خود در نظر داشته باشید.

برای آگاهی بیشتر در زمینه شناخت انواع عوامل سرطان پستان می‌توانید با دکتر فرهاد موسی زاده در ارتباط باشید. انجام غربالگری سرطان پستان تا حد زیادی می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری کمک نماید. این موضوع، از تهاجمی شدن بیماری پیشگیری کرده و نرخ مرگ و میر را به شدت کاهش می‌دهد. برای رزرو نوبت به قسمت تماس با ما مراجعه کنید.

https://www.rogelcancercenter.org/breast-cancer/detection-and-prevention/breast-cancer-risk-factors#:~:text=Gender%3A,female%20hormones%20estrogen%20and%20progesterone

https://www.cancer.org/cancer/breast-cancer/about/how-common-is-breast-cancer.html