ترشحات پستان در بانوان

انواع ترشحات پستان در بانوان تنها محدود به زمان بارداری و پس از زایمان نیست، بلکه حتی بانوان مجرد هم گاهی دچار مشکلات این چنینی می‌شوند، دلیل این مشکل بستگی به مسائل مختلفی دارد. در برخی موارد که این ترشحات در طولانی مدت وجود داشته باشند، نشان از بیماری‌ها و مشکلات درونی جدی هستند. با شناخت درست انواع ترشحات پستان در بانوان، بررسی دلایل و مراجعه به موقع به پزشک می‌توان از بروز بیماری‌های جدی جلوگیری کرد، در این مقاله سعی داریم با پاسخ به پرسش‌های زیر اطلاعات جامعی در این باره به شما ارائه دهیم.

ترشحات پستان چیست؟

به غیر از زمان هایی که بانوان در دوران شیردهی یا بارداری هستند، هر نوع مایعی که از پستان آن‌ها به بیرون تراوش کند، ترشح پستان نامیده می‌شود. این ترشحات در بسیاری از بانوان وجود دارند. اما برخی از خانم‌ها با مشاهده آن‌ها نگران وجود بیماری‌هایی چون سرطان سینه می‌شوند.

این ترشحات گاهی با اعمال فشار بر نوک سینه‌ها و گاهی به صورت خود به خودی از یک، یا هر دو سینه خارج می‌شوند. دلیل اصلی آن نیز وجود خوشه‌های حاوی ترشحات در نوک سینه‌ها است. تعداد این خوشه‌ها در هر سینه به بیشتر از 10 عدد می‌رسد. مجرائی که ترشحات پستانی از آنجا به بیرون منتقل می‌شوند، همان مجرائی است که شیر خانم‌ها از آن خارج می شود. میزان و دفعات ترشح از نوک پستان با افزایش سن و حاملگی‌های بیشتر بالاتر می‌رود. رنگ این ترشحات شیری، سبز رنگ، قهوه‌ای و زرد یا خونی، بدون بو یا دارای بوی نامحسوس است. با بررسی این ترشحات و مراجعه به موقع به پزشک می‌توان از بروز خیلی از بیماری‌ها علی الخصوص سرطان جلوگیری کرد. با این حال در 95 درصد زنان این ترشحات نشان از بیماری‌های بدخیم نیست. بنابراین نیازی نیست نگران باشید.

با خودآزمایی پستان در منزل می‌توان وجود ترشحات غیر عادی را زودتر شناسایی کرد و با مراجعه به پزشک متخصص نسبت به درمان زودهنگام اقدام کرد.

چه عواملی منجر به ایجاد ترشحات می‌شود و این ترشحات چه انواعی دارند؟

ترشحات پستان به هر دلیل و هر شکلی که باشد، امری ناخوشایند و آزار دهنده است. در ادامه به دلایل مختلف ایجاد این ترشحات اشاره کرده‌ایم.

• بارداری
• دیالیز و بیمار‌ی‌های کلیوی شدید.
• التهابات و تحریکات موضعی
• وجود کیست و فیبروم در رحم
• کیست‌های پستانی
• شیردهی
• وجود توده در سینه‌ها
• استفاده و حساسیت به داروهای ضدبارداری
• اختلالات در دوران قاعدگی
• سابقه یبوست پستان در زنان شیرده
• عفونت یا سرطان سینه
• ضربه به قفسه سینه
• عمل های جراحی
• تغییر در سینه‌ها مانند عمل‌های پروتز و جراحی پلاستیک
• مصرف داروهای محرک
• مصرف الکل و مواد مخدر.

• همچنین مصرف برخی از داروها احتمال ایجاد ترشحات را بیشتر می‌کنند. این داروها عبارتند از؛
  • داروهای خاص ضد التهاب و ضد افسردگی
  • پرومتازین
  • هیستامین‌ها
  • داروهای کنترل فشار خون
  • قرص‌های هورمونی رایج مانند LD
  • داروهایی مانند دیازپام

  البته این ترشحات می‌تواند علت‌های دیگری نیز داشته باشند. اختلال در هورمون‌های شیردهی با منشاء هیپوفیز یا کم کاری تیروئید علت دیگری برای وجود این ترشحات است.

انواع ترشحات پستان طبیعی چگونه هستند؟

بعضی از انواع ترشحات پستان طبیعی هستند و در تمام بانوان وجود دارند. این ترشحات نشانه بیماری نیستند و معمولا خطری ایجاد نمی کنند. در بیشتر خانم‌ها فشردن نوک سینه‌ها به خصوص پس از استحمام باعث خروج مایعات می‌شود. در صورت استفاده از داروهای خاص بروز این مسئله عادی‌تر می‌شود. نزدیک به دوران یائسگی این ترشحات طبیعی در بیشترین مقدار خود خواهند بود که علت آن تحولات شدید هورمونی در این دوران است.

از دیگر ترشحات طبیعی پستانی می‌توان به ترشحات شیری دوران بارداری یا ترشحات رنگی پستان اشاره کرد. ترشحات شیری در دوران بارداری به طور ناگهانی و بدون علت اتفاق می‌افتند. علت آن بالا رفتن میزان هورمون پرولاکتین در این دوران است، این هورمون پس از زایمان باعث ترشح شیر از پستان می‌شود.

ترشحات رنگی پستان از دیگر ترشحات طبیعی بدن هستند. علت آن‌ها عموما گشادی مجاری سینه است. این ترشحات چسبناک نیز هستند و در صورت فشار ایجاد می‌شوند. همچنین ممکن است با خارش، درد یا تورم همراه باشند. آن‌ها رنگ مشخصی ندارند و به رنگ‌های خاکستری، قهوه ای، زرد، سفید، آبی و سبز دیده می‌شوند. به همین دلیل به آن‌ها ترشحات رنگی نیز می‌گویند. این مدل از ترشحات نیز نشانه ی بیماری خطرناکی نیستند.

ترشحات غیر طبیعی در سینه بانوان چگونه هستند؟

برخی از ترشحات می‌توانند نشانه‌ای از وجود برخی بیماری‌ها و عفونت‌ها باشند که در ادامه درمورد آن‌ها توضیح می‌دهیم.

زنانی که در دوران شیردهی هستند، گاهی دچار عفونت‌ های پستان می‌شوند. در زمان ایجاد عفونت، ترشحات چرکی از نوک سینه‌ها بیرون می‌آید. این مورد از انواع ترشحات پستان اغلب با مصرف آنتی بیوتیک متوقف می‌شوند. این عفونت‌ها همچنین علاوه بر ترشح ممکن است آبسه نیز ایجاد کنند. در این صورت آبسه‌ها باید تخلیه شوند. در صورت ادامه‌دار بودن این مشکل و وجود تورم و درد باید به احتمال وجود غدد سرطانی شک کرد.

از دیگر ترشحات نشان دهنده احتمال سرطان ترشحات بی رنگ و آبکی هستند. این ترشحات کاملا شفاف هستند و اگر تنها از یک سینه خارج شوند، احتمال سرطان بالاتر می‌رود. البته نوع دیگری از ترشحات نیز وجود دارد که صورتی کم‌رنگ و رقیق هستند و معمولا از هر دو پستان خارج می‌شوند. آن‌ها گلبول‌های قرمز هستند و نباید با ترشحات بی رنگ اشتباه گرفته شوند. ترشحات صورتی رنگ خطری ندارند.

پرریسک‌ترین نوع ترشحات سینه در بانوان ترشحات خونی است. این ترشحات که بیشترین احتمال وجود سرطان سینه را دارند، حتما باید توسط پزشک بررسی شوند. اگر سن بیمار بالا باشد، حتما باید آزمایش‌ها و معاینات به صورت دقیق‌تر انجام شود. البته ترشحات خونی در اواخر دوره‌ی بارداری یا دوران شیردهی ممکن است به علت تغییرات هورمونی و تغییر در عروق سینه‌ها باشد. اگر بعد از شیردهی قطع نشد حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

درمان سرطان سینه ارتباط مستقیمی با استیج سرطان پستان دارند. پس در صورت بروز هر گونه علائم مشکوکی، بهتر است این موارد با پزشک معالج چک شود.

سونوگرافی، ماموگرافی، بررسی سوابق بیماری، دارویی و… از روش های تشخیص و بررسی علت این ترشحات می‌باشند. در موارد خاص تر پزشک اقدام به نمونه برداری هم خواهد کرد.

روش‌های تشخیص انواع ترشحات پستان چیست؟

اولین علامت که در تشخیص بیماری ناشی از ترشحات به پزشک کمک میکند ظاهر این ترشحات است. ظاهر ترشحات می‌تواند به شکل‌های زیر باشد.

• کم یا زیاد
• شفاف
• شیر مانند و دارای غلظت بالا
• سفید رنگ
• چرک‌دار و عفونی
• همراه با بو
• غلیظ و چسبنده
• پنیر مانند

غلظت بیشتر این ترشحات گاهی منجر به مسدود شدن مجرای شیردهی نیز می‌شود.

علامت دیگری که در تشخیص دلیل ترشحات پستان نقش دارد، تفاوت در رنگ آن‌ها است.برای مثال:

• رنگ شیری در ترشحات نشان از مشکلات هورمونی در شیردهی است .
• رنگ قهوه‌ای نشان از انسداد مجرای شیردهی یا بیماری‌های فیبروم رحمی است.
• ترشحات زرد رنگ نیز نشانی از عفونت است.
• رنگ سبز ترشحات هم نشان‌دهنده فیبروم و کیست است.

یک سویه یا دو سویه بودن ترشحات پستان از دیگر علائم کمک کننده به تشخیص بیماری می‌باشند، دو طرفه بودن این ترشحات می‌تواند دلیل بیماری تیروئید نیز باشد. همچنین اینکه مایعات خود به خود ترشح می‌شوند یا با فشار بیرون می‌آیند نیز اهمیت دارد.

از دیگر علائم ترشحات، رخ دادن این مشکل به تنهایی و یا با همراه با علائم دیگر است:

• ترشح پستان به همراه تب می‌تواند به علت عفونت پستان باشد.
• ترشحات پستان با قطع دوران قاعدگی و خونریزی ماهانه بانوان می‌تواند علامت بارداری یا بالا بودن بعضی از هورمون‌های خاص در بدن باشد.
• همراهی این ترشحات با توده‌ هایی در سینه‌ها می‌تواند نشانه سرطان سینه باشد، این ترشحات گاهی با درد نیز همراه است.

بعد از دریافت شرح حال بیمار و بررسی علائم ترشحات، پزشک به سراغ آزمایشات برای تشخیص دقیق‌تر می‌رود. ماموگرافی و سونوگرافی، بررسی مشکلات تیروئیدی بیمار و بررسی سلول‌های ترشحی زیر میکروسکوپ سایر روش‌های تشخیص بیماری است.

راه حل‌های درمان ترشحات پستان در بانوان چیست؟

بیشترین انواع ترشحات پستان در بانوان نشان از امراض خوش‌خیم یا نارسایی‌های هورمونی دارد. به همین دلیل اولین راه حل برای درمان آن‌ها تجویز دارو یا تغییر در رژیم غذایی است. اما اگر ترشحات خونی باشند، یا با وجود غده‌های سرطانی همراه باشند، نیاز به درمان‌های جدی تر دارند. نخستین قدم در درمان انواع ترشحات پستان در بانوان بررسی علائم موجود در این ترشحات است. علائمی که به صورت کامل در قسمت‌ قبلی در مورد آن‌ها توضیح دادیم. سابقه پزشکی و مصرف داروهای مختلف و به خصوص داروهای هورمونی در تعیین روش درمان موثر است.

لازم به ذکر است که ضایعات نخاعی گردن، فلج‌های نخاعی و بیماری زونا در قفسه سینه باعث فعالیت سیستم‌های اعصاب موجود در نوک سینه‌ها می‌شود. بنابراین ترشح در پستان ایجاد می شود. ضایعات مغزی علی الخصوص ضایعات در هیپوتالاموس یا اطراف هیپوفیز نیز گاها باعث ایجاد ترشحاتی می‌شوند که ممکن است، در تشخیص پزشک اختلال ایجاد کنند.

در صورت مشاهده توده‌های خوش خیم پستان یا توده های بدخیم پستان که باعث ایجاد ترشحات می‌شوند، راه حل برداشتن مجراها و نسوج مبتلا به توده است. در شرایطی که دلیل به وجود آمدن ترشحات پستان در بانوان، امراض هورمونی باشد، تجویز داروهایی مانند بروموکریپتین یا تنظیم تیروئید می‌تواند مفید واقع شود.

گزینه های درمان ترشحات سینه در بانوان که شامل جراحی، شیمی‌درمانی در موارد حاد و پرتونگاری هستند، از آخرین مراحل درمانی محسوب می‌شوند.

در ادامه در مورد روش‌های درمانی انواع ترشحات پستان توضیح داده‌ایم.

درمان ترشحات خونی همراه با توده‌های مشکوک

در صورتی که ترشحات با وجود کیست‌ها و توده‌های مختلف همراه باشند، معاینات دقیق‌تر انجام می‌شود. بررسی توده با انجام سونوگرافی و ماموگرافی مشخص می‌شود. درصورتی که وجود توده اثبات شد باید برداشته شود. در صورتی که وجود سرطان سینه اثبات شود نیز باید علارغم جراحی  به سراغ‌ راهکارهای درمان سرطان مانند شیمی‌درمانی یا استفاده از داروهای سرطان رفت. این موضوع بستگی به میزان پیشرفت توده‌ها در بدن دارد.

روش‌های قطع ترشحات بی‌خطر

ترشحات دو طرفه‌ای که از بیش از یک مجرا ترشح می‌شوند یا قبل از قاعدگی ایجاد می‌شوند، نشان از وجود اختلالات بی‌خطر دارند. این ترشحات امکان دارد، به دلیل آسیب فیزیکی به سینه‌ها مثل تصادف، یا مصرف داروهای هورمونی و اختلالات هورمونی باشند. وابسته به دلیلی که منجر به ایجاد این نوع از ترشحات سینه شده‌اند، می‌توان با تجویز دارو، قطع داروهای قبلی یا سایر روش‌ها مانع از ایجاد دوباره‌ی آن‌ها شد. در نهایت بیشتر انواع ترشحات در پستان بانوان عموما نیازی به درمان دارویی یا جراحی ندارند و با درمان های خانگی نظیر استفاده از کیسه آب گرم می‌توان تا زمان کاهش ترشحات، به درمان خود به خودی این مشکل و تسکین دردهای ناشی از این ترشحات کمک کرد.

آیا ترشح پستان نشانه سرطان سینه است ؟

این روزها سرطان سینه شایع ترین نوع سرطان در بانوان به حساب می آید. از این رو، ممکن است با کمترین نشانه زنان دچار نگرانی شده و به دنبال بررسی علت این علامت ها باشند. برای مثال، ترشحات پستان یکی از علائمی است که گاهی شدت نگرانی را در بانوان افزایش می دهد؛ اما همان طور که بارها اشاره کردیم، ترشح از سینه همیشه به علت سرطان نیست. به طوری که در یک تحقیق مشخص شد که ترشحات سینه فقط در 9 درصد از زنان بالای 50 سال می تواند علامتی از سرطان پستان به شمار رود.

حال سوال این است که چه موقع باید حتما برای بررسی های بیشتر به پزشک مراجعه کنیم. اول اینکه باید دید آیا ترشحات پستان از هر دو سینه خارج می شود یا تنها یکی از آن ها ترشح دارد. معمولا ترشحی که فقط از یک سینه خارج شود نیاز به بررسی بیشتری دارد؛ البته باز هم تاکید می کنیم که این موضوع حتما به بروز سرطان ربطی ندارد و می تواند به وجود نوعی کیست در سینه مربوط باشد.

با این حال، وجود هر نوع ترشح از سینه ها بررسی های بیشتری را می طلبد تا مشکلات، قبل از حادتر شدن تشخیص داده شده و درمان شوند. مثلا یکی از بیماری هایی که خود را با ترشحات پستان نشان می دهد، نوعی سرطان سینه تحت عنوان بیماری پاژه پستان ( Paget’s disease) است که جزو سرطان های بسیار نادر به حساب می آید. این بیماری به نوک سینه مربوط می شود و علت یابی ترشحات می تواند از شدیدتر شدن آن جلوگیری کند.

این که چه موقع باید برای بررسی بیشتر ترشحات سینه به پزشک مراجعه نمود، به شرایط خاصی بستگی دارد که با بروز ترشح از سینه همراه می شود. برخی از حالت هایی که باید به آن ها توجه کرد عبارت اند از:

• وجود توده ای ناآشنا در سینه که حین خودآزمایی یا معاینات فیزیکی توسط پزشک تشخیص داده می شود.
• ایجاد تغییراتی که در پوست نوک پستان دیده می شود و گاهی با پوسته شدن و تغییر رنگ آن همراه است.
• فرد در سینه خود احساس درد دارد و یا ترشحات با بروز برخی از علائم دیگر سرطان پستان همزمان شده است.
• رنگ ترشحات نوک پستان متمایل به قرمز بوده و به صورت خونی دیده می شود.
• ترشحات تنها در یک سینه دیده می شود.
• ترشحات همواره و بی وقفه وجود دارند.

ترشحات سینه در بانوان به هر دلیل مثبت و منفی می توانند ایجاد شوند و باید به طور کامل تحت بررسی قرار گیرند. اما ترشحات پستان در مردان غیرطبیعی است و همیشه باید به عنوان نشانه ای از یک بیماری نیاز به بررسی قطعی در نظر گرفته شود.

ارتباط ترشحات پستان با سرطان سینه چگونه تشخیص داده می شود؟

با مشاهده ترشحات مشکوک از سینه، باید مراجعه به پزشک متخصص را در اولویت قرار دهید. پزشک معمولا بعد از معاینات فیزیکی سوالاتی از بیمار می پرسد تا بر اساس سوابق او بررسی های دقیق تری انجام دهد. مهم ترین سوالات یاد شده به شرح زیر هستند:

• از چه زمانی ترشحات شروع شده است؟
• در کدام یک از سینه ها این ترشحات به وجود آمده است؟ یکی یا هر دو؟
• برای ایجاد ترشحات پستان لازم است نوک سینه تحت فشار قرار گیرد یا به طور خود بخودی هم این ترشحات ایجاد می گردند؟
• علائم غیرمتعارف دیگری که مشاهده کرده اید کدام اند؟
• در حال حاضر چه داروهایی مصرف می کنید؟
• آیا باردار و یا در حال شیردهی هستید یا خیر؟

اگر در حین معاینات فیزیکی مشخص شد که توده ای در سینه بیمار وجود دارد، پزشک باید از روش های تشخیصی مکمل کمک بگیرد. این کار برای تشخیص علت دقیق ترشحات سینه لازم و ضروری است. از جمله روش های تشخیصی که در این گونه موارد مورد استفاده قرار می گیرند، عبارت اند از:

آزمایش خون یا ادرار: در صورت مشکوک بودن وضعیت بارداری بیمار، پزشک انجام آزمایش تشخیص بارداری را تجویز خواهد کرد.

انجام سونوگرافی: با این روش، تصویری از داخل سینه توسط امواج صوتی ایجاد می شود و به این ترتیب، وجود توده درون پستان تایید خواهد شد.

انجام ماموگرافی: ماموگرافی، تهیه عکس های اشعه ایکس از بافت های داخلی سینه است. این نوع تصویربرداری در تشخیص سرطان به پزشک کمک می کند.

داکتوگرام: با این روش، وضعیت مجاری شیری سینه به کمک ماموگرافی و تزریق نوعی ماده در پستان، تصویربرداری می شود.

بیوپسی: بیوپسی پستان یا نمونه برداری از توده مشکوک، کمک می کند تا نوع خوش خیم یا بدخیم بودن آن تعیین گردد.

جمع‌بندی

به طور کلی بهترین روش برای پیشگیری از ایجاد ترشحات خونی و تومورهای بدخیم معاینه منظم است. برای معاینه نیازی نیست هر ماه به پزشک مراجعه کنید. می‌توانید با توجه به راهکارهای ارائه شده توسط پزشک سینه‌ها را معاینه کنید و در صورت مورد مشکوک به پزشک مراجعه کنید و مراجعات را به صورت سالیانه انجام دهید.

در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر در این زمینه می‌توانید با دکتر موسی‌زاده مشورت کنید. ایشان فوق تخصص پستان هستند و تجربه زیادی در زمینه تشخیص و درمان انواع بیماری‌های پستان دارند. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق پیج اینستاگرام و یا بخش تماس با پزشک سایت با ایشان در ارتباط باشید.

برای مشاوره با دکتر فرهاد موسی زاده کافیست از طریق صفحه نوبت دهی ما اقدام نمایید. دکتر فرهاد موسی زاده فوق تخصص سرطان سینه در تهران است و شما می‌توانید از مشاوره حضوری با ایشان بهره مند شوید.

برای مطالعه مطالب تکمیلی می توانید از سایت های زیر دیدن فرمایید:

در صورت تمایل می توانید فایل پی دی اف این مقاله را از این قسمت دانلود کنید.

منبع:

• https://www.healthline.com/health/womens-health/nipple-discharge#when-to-seek-help
• https://www.webmd.com/women/guide/breast-nipple-discharge#1