سرطان سینه یا سرطان پستان نوعی از سرطان است که در بافت های سینه و پستان هم در زنان و هم در مردان ایجاد می شود و ممکن است در یک یا هر دو پستان ایجاد شود. بسیاری از انواع توده های پستان از نوع خوش خیم هستند و سرطان به توده های بدخیم پستان گفته می شود. حتی موارد بدخیمی نیز در صورت تشخیص سرطان سینه به موقع و سریع قابلیت درمان موثر و کنترل کامل را دارد.
روش های متعددی برای تشخیص سرطان سینه وجود دارند که شامل معاینه بالینی توسط جراح پستان، ماموگرافی، روش های سونوگرافی پستان (اولترا ساوند سینه)، تصویر برداری MRI و نمونه برداری پستان (بیوپسی) می باشند. به گفته دکتر فرهاد موسی زاده جراح پستان، در روش تشخیص سرطان پستان با سونوگرافی سینه با استفاده از تصویرسازی کامپیوتری امواج فرا صوتی (اولتراساوند) و پژواک آنها می توانیم وضعیت درون سینه های شما را مشاهده و اگر مورد مشکوکی باشد، اقدام به روش های تشخیصی و درمانی بیشتر نماییم.
در چه مواردی سونوگرافی پستان تجویز می‌شود؟
به طور معمول سونوگرافی پستان یک روش بسیار رایج برای غربالگری سرطان سینه در کشورهای پیشرفته جهان است. زیرا سونوگرافی سرطان سینه روشی کاملاً بی خطر و غیر تهاجمی بوده و هیچ گونه آسیبی به بدن شما وارد نخواهد نمود. همچنین یکی دیگر از مزیت های سونوگرافی سینه این است که با کمک آن می توان انواع کیست های موجود در سینه را نیز مشخص نمود که در روش های دیگر به خصوص ماموگرافی قابل تشخیص نمی باشند. در عین حال، در زمانی که نواحی مشکوک به سرطان سینه در ماموگرافی شما مشاهده شوند، گام بعدی تشخیصی برای شما استفاده از سونوگرافی پستان خواهد بود.
روشی های تشخیص اولترا ساوند برای گرافی های سینه به این دلیل سودمند هستند که می توانند تفاوت بین توده هایی مملو از مایع همچون کیست ها را از بافت های سفت نشان دهند. توده های کیستی در اکثریت اوقات غیر سرطانی هستند، ولی توده های سفت نیازمند بررسی های بیشتر برای اطمینان از سرطانی نبودن می باشند.
بافت‌هایی که ممکن است به صورت غیر طبیعی در بافت سینه تشکیل شوند به 2 دسته توده‌های خوش خیم پستان و توده‌های بدخیم پستان تقسیم می‌شوند.
در عین حال، می توان از تکنیک سونوگرافی برای پستان به عنوان راهنمای هدایت سوزن بیوپسی (نمونه برداری) در محدوده مشکوک به سرطان در درون سینه نیز استفاده نمود. امروزه جراحان برتر پستان در جهان برای نمونه برداری و مشاهده وضعیت غدد لنفاوی ملتهب و متورم زیر بغل نیز از سونوگرافی های سینه استفاده می نمایند. سونوگرافی پستان روشی مقرون به صرفه و ساده از نظر اجرا می باشد.
سونوگرافی پستان به چه شکلی انجام می‌شود؟
سونوگرافی پستان یک روش تشخیصی غیر تهاجمی است که نیازمند تجهیزات بسیار بزرگ و محیط اختصاصی و ایزوله نمی‌باشد. در اکثریت اوقات اولترا ساوند توسط یک ابزار مبدل (ترنسدیوسر) دستی ، انجام می گردد.
متخصص رادیولوژی ابتدا بر پوست بدن شما روی سینه را طبق دستورالعمل و موضعی که جراح پستان تقاضا کرده ژل های ضد حساسیت زده و سپس مبدل (ترنسدوسر) را در آن محل حرکت می دهد. هنگام حرکت مبدل سونوگرافی روی پوست، یک سری امواج بی ضرر فرا صورتی به درون بدن شما ارسال شده و پژواک بازگشتی آنها از درون بدنتان توسط گیرنده هایی درون همان مبدل دریافت و ضبط می شود. سپس این پژواک ها از طریق سیم رابط به کامپیوتر منتقل می شوند که شما می توانید هم زمان روی مانیتور تصاویر را به صورت زنده (لایو) مشاهده نمایید.
ژل های استفاده شده در سونوگرافی های سینه از نوع ضد حساسیت و بر پایه آب هستند، بنابراین می توانید پس از انجام سونوگرافی با دستمال مرطوب آن را از روی بدنتان پاک کنید و در منزل با دوش آب گرم محل سونوگرافی را بشویید. به طور معمول نیز حین تهیه سونوگرافی زیر مبدل شما ممکن است اندکی احساس فشار کنید که امری عادی است، اما نباید برای شما دردناک باشد. در صورت احساس درد حتماً متخصص رادیولوژی را مطلع نمایید.
به طور معمول پزشک متخصص رادیولوژی حسب درخواست جراح پستان شما تصاویری از اولتراساوند تشخیصی سینه شما تهیه نموده و همراه گزارش پاسخ، برای پزشک شما ارسال می نماید. در برخی مراکز پیشرفته، نتایج سونوگرافی سینه شما در سی دی نیز به شما ارائه می شوند که گزارش کامل تر و به همراه فیلم سونوگرافی پستان شما می باشد.
چرا با وجود ماموگرافی، از سونوگرافی هم استفاده می‌شود؟
در حوزه تشخیص و غرباگری سرطان پستان، هم ماموگرافی و هم سونوگرافی سینه مورد استفاده قرار می گیرند. به گفته دکتر فرهاد موسی زاده جراح پستان برتر تهران، به طور معمول در وضعیت حاضر به عنوان ابزار تشخیصی و غربالگری اولیه از سونوگرافی پستان استفاده نمی شود. اما هنگامی که از تکنیک های تصویر برداری اولترا ساوند سینه در کنار ماموگرافی استفاده شود، می توان گفت یک فرآیند تشخیصی کامل انجام شده است. در حال حاضر زمانی سونوگرافی سینه برای شما تجویز می شود که در ماموگرافی پستان شما یک ناهنجاری مشاهده گردد.
ماموگرافی در حقیقت یک تصویر برداری با اشعه ایکس با دوز پایین از سینه شماست که این روش را بی خطر می کند. بافت سینه بین دو صفحه فشرده می شود تا تصویر واضحی از بافت های داخلی پستان شما به دست آید. اما در مقابل، سونوگرافی سینه از امواج فرا صوتی کاملاً بی خطر استفاده نموده و پژواک بازگشتی آنها را به تصویر تبدیل می کند.
زمانی که شما از ماموگرافی سه بعدی (3D) استفاده کنید تصاویر واقعاً متفاوت می شوند. در ماموگرافی 3D تصاویری بسیار واضح با جزییات کامل در یک مجموعه 300 تصویری همچون سی تی اسکن ارائه می شوند که برای تشخیص دقیق وضعیت درون سینه شما مطلوبند. اما در صورت وجود کیست و توده های مملو از مایع، در نهایت تنها سونوگرافی پستان می تواند نشان دهنده آنها باشد.
توجه کنید که با تست سرطان سینه در منزل می‌توانید زودتر از تغییرات بافت پستان خود مطلع شده و با مراجعه به پزشک روند تشخیص بیماری را زودتر شروع کنید.
مزایا و معایب سونوگرافی سینه
سونوگرافی سینه یک تکنیک تشخیصی از مجموعه تکنیک های متعدد به کار رفته برای جراحی پستان است. سودمندی های اصلی تصویربرداری اولترا ساوند پستان عبارتند از:
- سرعت بالای اجرا و پاسخ دهی
- غیر تهاجمی و بدون آسیب بودن به دلیل عدم وجود پرتوهای پرقدرت همچون اشعه ایکس
- عدم وجود درد (بر خلاف ماموگرافی)
- دقت بالا برای برای تشخیص بافت های مملو از مایع همچون کیست ها، بافت های خوش خیم، گره های لنفاوی و …
در مقایسه با ماموگرافی سینه، ماموگرافی های معمول که دو بعدی (2D) هستند، هیچ مزیت تشخیصی خاصی نسبت به تکنیک های سونوگرافی پستان ندارند. اما در صورتی که مرکز تصویر برداری ارجاعی شما، دارای امکانات پیشرفته ماموگرافی سه بعدی (3D) باشد، ترجیح اولیه بر استفاده از ماموگرافی است چون وضوح تصاویر 3 بعدی آن بسیار بالاست.
همچنین موارد زیر گزینه های مطلوبی برای ترجیح استفاده از سونوگرافی پستان برای شما هستند:
- شما با سن زیر 30 سال مشکلات و علایمی در سینه خود دارید
- شما مشکلات و علایمی در سینه خود دارید و در عین حال در دوره بارداری و یا شیردهی می باشید.
- شما کیستی در سینه و یا زیر بغل خود دارید که جراح پستان تشخیص داده نیاز به تخلیه آن است.
دشواری های کاربرد سونوگرافی سینه عبارتند از:
- چاقی/ فربهی شما
- بزرگی و بالا بودن حجم پستان شما
- عدم مشخص شدن تومورهای ریز در سونوگرافی های پستان
بهترین زمان انجام سونوگرافی سینه
همانطور که قبل‌ا نیز بیان شد، به طور معمول سونوگرافی پستان در گام نخست تشخیصی سرطان پستان برای شما تجویز نمی‌شود. بلکه در اغلب اوقات زمانی تصویر برداری اولترا ساوند تجویز می گردد که به واسطه روش های تشخیصی دیگر به ویژه ماموگرافی نواحی مشکوکی در بافت پستان شما مشخص گردد که پزشک معالج و نیز رادیولوژیست شما نتوانند به درستی و دقت از روی ماموگرام شما تشخیص وضعیت برای بافت را داشته باشند.
به گفته دکتر فرهاد موسی زاده جراح برتر پستان در تهران، بهترین زمان استفاده از سونوگرافی سینه زمانی است که یک محدوده مشخص از بافت پستان شما نیازمند بررسی باشد. همچنین موارد زیر بهترین زمان های انجام سونوگرافی پستان محسوب می شوند:
- بررسی کیست ها و برجستگی های غیر سرطانی پستان که در معاینه طبی فیزیکی مشخص شده اند.
- بررسی نواحی کانونی غیر طبیعی مشخص شده در ماموگرام شما
- معاینه دقیق تر وضعیت پستان در زمان بارداری همراه با معاینه فیزیکی
- احتمال بروز سرطان به دلیل دریافت پرتو درمانی و یا تصویر برداری های سی تی اسکن به تازگی
- هنگام بیوپسی پستان برای نمونه برداری بافتی از بخش های مشکوک به سرطان پستان در بافت سینه و یا غدد لنفاوی زیر بغل
نحوه تفسیر سونوگرافی سینه
معمولا به همراه سونوگرافی سینه، یک گزارش کامل برای پزشک ارسال شده و وی بعد از خواندن گزارش و دیدن نتایج سونوگرافی تصمیم خود را برای ادامه روند درمان یا تشخیص انتخاب می‌کند.
در برگه گزارش سونوگرافی معمولا از واژه‌های زیر استفاده شده و می‌توان گزارش را به شکلی که در ادامه می‌گوییم، تفسیر کرد.
- وجود کلمه Suspicious به معنی مشکوک است. اغلب در مواقع مشکوک به بدخیمی چه در سونوگرافی چه در ماموگرافی و چه در MRI پستان ذکر می شود.
- وجود کلمه Benign به معنی خوش خیم است. از این واژه در ماموگرافی، سونوگرافی و MRI استفاده می‌شود.
- وجود کلمه Probably Benign به معنی احتمالا خوش خیم است. منظور از Birads 3 نیز است.
- وجود کلمه Mass در گزارش سونوگرافی فقط وجود دارد و در ماموگرافی با عنوان Density استفاده می‌شود.
- وجود کلمه Benign Finding به معنی یافته‌هایی است که خوش خیم بودن را تایید می‌کند.
- کلمه UOQ برای توصیف موقعیت در پستان استفاده می‌شود. هر پستان شامل چهار Quadrant است. در واقع UOQ مخفف The upper outer quadrant است. Upper inner quadrant که مخفف آن UIQ می‌شود. lower inner quadrant با مخفف LIQ مشخص می شود و outer quadrant lower که LOQ می‌شود.
- کلمه Mid Zone برای نشان دادن ناحیه استفاده می‌شود. Zone 1 که معادل با Near Zone است. Zone 2 که معادل با Mid Zone است که در قسمت مرکزی فاصله اش با نیپل است. Zone 3 معادل با Far Zone است که دور از نیپل می‌باشد.
- کلمه US Exam به معنی آزمایش اولتراساند یا همان سونوگرافی است.
- کلمه Lesion به معنی ضایعه است.
- کلمه Negative For Malignancy به معنی بدخیمی منفی است. یعنی توده بدخیم نیست.
جمع بندی نهایی
سرطان پستان یکی از انواع سرطان ها است که بیشتر در زنان مشاهده شده و احتمال آن در در مردان بسیار ناچیز است اما وجود دارد. امروزه سرطان پستان یکی از بیماری های کاملاً قابل درمان می باشد. شرط درمان مناسب و کامل سرطان سینه، تشخیص های به موقع است که به نظر دکتر فرهاد موسی زاده جراح پستان و زیبایی، بهتر است به صورت ادواری این معاینات تشخیصی صورت گیرند. سونوگرافی سینه در کنار ماموگرافی سه بعدی (3D) جزو بهترین و کم ضررترین شیوه های تشخیصی برای تست های غربالگری و تشخیصی سرطان پستان به شمار می آیند که لازم است خانم ها به عنوان بخشی از مهارت های خود مراقبتی به این معاینات ادواری نیز بپردازند.
برای مشاوره با دکتر فرهاد موسی زاده کافیست از طریق صفحه نوبت دهی ما اقدام نمایید. دکتر فرهاد موسی زاده فوق تخصص سرطان سینه در تهران است و شما می‌توانید از مشاوره حضوری با ایشان بهره مند شوید.
منابع
