سرطان پاراتیروئید

سرطان پاراتیروئید به عنوان یکی از بیماری های نسبتا نادر به حساب می آید. نحوه پیشرفت، تشخیص و درمان سرطان پاراتیروئید قدری با انواع سرطان های دیگر متفاوت است. با این حال، مراجعه به یک پزشک خوب و پیگیری روند درمان، می تواند سلامت بیمار را به وی بازگرداند. ایجاد تغییرات بدخیمی و سرطانی در سلول های غده پاراتیروئید می تواند منجر به سرطان پاراتیروئید در افراد شود. اصلی ترین نشانه ایجاد کارسینوم پاراتیروئید، بروز اختلالی تحت عنوان هیپرکلسمی است. به طور کلی، وظیفه غدد پاراتیروئید افزایش سطح هورمون PTH می شود که می تواند مقدار کلسیم موجود در خون را بالا ببرد. در صورت بروز تومور در غدد پاراتیروئید، در عملکرد این غدد نارسایی ایجاد می شود. در نتیجه، کنترل سطح کلسیم بدن مختل شده و مقدار کلسیم نسبت به حالت طبیعی افزایش می یابد که به این حالت هیپرکلسمی می گویند. به این ترتیب، برای تشخیص قطعی بیماری سرطان پاراتیروئید ابتدا سطح کلسیم موجود در خون را اندازه گیری می کنند.

برای درمان سرطان پاراتیروئید، اصلی ترین گام درمانی معمولا جراحی تومور موجود در غدد پاراتیروئید است. با این حال، ممکن است در مراحل بعدی از دارو درمانی برای رفع هیپرکلسمی نیز استفاده شود. استفاده از روش های درمانی مختلف کاملا به تشخیص پزشک متخصص بستگی خواهد داشت.

سرطان پاراتیروئید چیست؟

سرطان پاراتیروئید یا کارسینوم پاراتیروئید یکی از انواع سرطان است که در بافت غدد پاراتیروئید ایجاد می گردد. لازم است بدانید که سرطان پاراتیروئید نوعی سرطان نادر به شمار می رود و نحوه ایجاد و پیشرفت آن با سرطان های دیگر فرق دارد. غدد پاراتیروئید شامل چهار غده پروانه ای شکل هستند که در جلوی گردن و در پشت غده تیروئید واقع گردیده اند.

حتما می دانید که انواع مختلف سرطان در چهار مرحله به حالت بدخیم و کشنده می رسند. اما در مورد کارسینوم پاراتیروئید از این سیستم طبقه بندی استفاده نخواهد شد. در ادامه به سیستم طبقه بندی که برای مراحل پیشرفت سرطان پاراتیروئید استفاده می شود می پردازیم.

علت ترشح بیش‌از حد هورمون

شایع‌ترین علت ترشح بیش‌ازحد هورمون توسط غدد پاراتیروئید، تشکیل شدن یک توده‌ی اضافی (غیر سرطانی) در یکی یا تعداد بیشتری از این غدد است.
در اغلب موارد، وضعیت بیماران به این صورت است که در یکی از غدد پاراتیروئید توده‌ای تشکیل شده است و این غده تمامی هورمون پاراتیروئید را تولید می‌کند. سه غده‌ی دیگر توده‌ای نیستند و کوچک هستند و به صورت نرمال عمل می‌کنند و به خاطر بالا بودن سطح کلسیم بدن (به علت پرکاری غده‌ی توده‌ای) به حالت خفته در آمده‌اند و هورمون ترشح نمی‌کنند. غده‌ای که پرکار است به ندزت سرطانی است (کمتر از یک مورد از 2500 مورد)، اما این غده به تدریج باعث آسیب رساندن به بدن می‌شود، چرا که موجب بالا رفتن غیر طبیعی سطح کلسیم در بدن ما می‌شود و این مسئله نیز باعث تخریب برخی بافت‌ها در بدن می‌شود.

سرطان پاراتیروئید موضعی

اولین نوع از سرطان پاراتیروئید، سرطان پاراتیروئید موضعی است. موضعی بودن در این بیماری به معنای شکل گیری این نوع سرطان در غدد پاراتیروئید فرد است. در این حالت، این احتمال نیز وجود دارد که سلول های سرطانی در بافت های مجاور نیز ایجاد و بیماری گسترده تر شده باشد.

سرطان پاراتیروئید متاستاتیک

متاستاز در هر نوع سرطان به معنای گسترش سرطان به قسمت های دیگر بدن نظیر غدد لنفاوی، ریه ها، استخوان، پانکراس و کبد است. در سرطان پاراتیروئید متاستاتیک نیز بافت های سرطانی جدید در کبد، استخوان و ریه شکل می گیرند. آمارها نشان می دهند که تقریبا از هر 100 نفر بیمار مبتلا به سرطان پاراتیروئید، بین 10 تا 30 نفر در هنگام تشخیص بیماری به کارسینوم پاراتیروئید متاستاتیک دچار هستند.

سرطان پاراتیروئید عود کننده

برای درمان سرطان پاراتیروئید معمولا لازم است ابتدا تومور سرطانی به کمک جراحی خارج شود. این همان درمان اولیه است که باید با روش های دیگر نظیر برخی دارو درمانی ها برای هیپرکلسمی تکمیل گردد. اما گاهی با وجود تکمیل درمان سرطان پاراتیروئید و موثر بودن آن، مدتی بعد تومورهای بدخیم مجددا بروز می کنند. این اتفاق عمدتا بین دو تا پنج سال پس از درمان کامل کارسینوم پاراتیروئید رخ می دهد. البته در برخی موارد، ممکن است فرد پس از گذشت 20 سال، مجددا به بیماری سرطان پاراتیروئید عود کننده دچار شود. در هر حال، به طور متوسط نیمی از بیمارانی که تجربه سرطان پاراتیروئید را داشته و درمان شده اند، مجددا به آن مبتلا خواهند شد.

غدد پاراتیروئید من کجا هستند؟

غدد پاراتیروئید عبارت اند از چهار عدد غده که در پشت غده تیروئید قرار گرفته اند و هر کدام از آن ها اندازه ای برابر با یک یک لوبیای کوچک دارند. عملکرد غدد پاراتیروئید همانند غده تیروئید است و این غدد به عنوان بخشی از غدد درون ریز محسوب می شوند. محل غدد درون ریز پاراتیروئید در برخی از افراد در محدوده قفسه سینه یا امتداد مری است. در چنین حالتی به غدد پاراتیروئید، غدد نابجا (یا واقع در یک مکان غیر طبیعی) نیز گفته می شود.

وظیفه اصلی که غدد درون ریز پاراتیروئید بر عهده دارند، ترشح هورمون پاراتیروئید تحت عنوان اختصاری PTH است. این هورمون به کنترل کلسیم خون می پردازد. در مواردی که ترشح هورمون پاراتیروئید به مقداری بیش از حد استاندار انجام می شود، اختلالی ایجاد می گردد که به آن هیپرپاراتیروئیدیزم اولیه می گویند. در شرایط هیپرپاراتیروئیدیزم سطح کلسیم خون نسبت به حالت طبیعی بیشتر خواهد شد که تحت عنوان هیپرکلسمی شناخته می شود.

سرطان پاراتیروئید چگونه بوجود می آید؟

سرطان نوعی بیماری خطرناک و پیشرونده ناشی از رشد بی رویه سلول های تغییر یافته در یکی از بافت های بدن است. سلول هایی که در اثر عوامل مختلفی دچار تغییر شده و رشد غیرطبیعی دارند، توده ای تحت عنوان تومور ایجاد می کنند. این سلول ها ممکن است به نواحی اطراف بافت میزبان نیز حمله کرده و در آن جا توده های جدیدی به وجود آورند که به این فرایند متاستاز گفته می شود.

در ایجاد سرطان پاراتیروئید نیز همین فرایند رخ می دهد. در واقع، در ابتدا تومورهای پاراتیروئید در داخل غده پاراتیروئید شکل می گیرند که معمولا در ابتدا خوش خیم یا غیرسرطانی هستند. در نظر داشته باشید که سرطانی شدن یا بدخیم شدن تومورهای پاراتیروئید در موارد بسیار نادری رخ می دهد. اگر می‌خواهید در مورد سرطان تیرویید اطلاعات بیشتری داشته باشید، خواند بقی مطلب های سایت را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

بروز تومورهای پاراتیروئید در غدد پاراتیروئید باعث می شود تا عملکرد آن ها غیر طبیعی شده و سطح کلسیم خون افزایش پیدا کند. اگر تومور ایجاد شده در غدد پاراتیروئید از نوع سرطانی و بدخیم باشد، سطح کلسیم در خون به مقادیر خطرناکی می رسد که به آن هیپرکلسمی می گویند. به همین دلیل نیز برای تشخیص سرطان پاراتیروئید ابتدا سطح کلسیم خون را اندازه گیری می کنند.

سرطان پاراتیروئید چه نشانه هایی دارد؟

اصلی ترین نشانه ای که در مورد بروز سرطان پاراتیروئید وجود دارد، وجود هیپرکلسمی است. به همین دلیل نیز بررسی نشانه های وجود هیپرکلسمی می تواند بیانگر وجود کارسینوم پاراتیروئید باشد. از نشانه های سرطان پاراتیروئید می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش غیر طبیعی تعداد دفعات دفع ادرار (تکرر ادرار)
• احساس تشنگی بیش از حد
• احساس تهوع و استفراغ
• وجود احساس سیری مداوم و بی میل بودن نسبت به خوردن غذا
• بروز یبوست
• احساس خستگی مفرط
• وجود احساس افسردگی
• فراموشی یا از دست دادن حافظه
• بروز دردهای عضلانی، احساس ضعف و یا گرفتگی در برخی اندام ها

علاوه بر علائم مربوط به هیپرکلسمی، علائم دیگری نیز وجود دارند که به شکل گیری تومور و بروز سرطان در غدد پاراتیروئید مرتبط است. از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ایجاد یک توده (تومور) در گردن
• تغییر یا گرفته بودن غیر طبیعی صدا
• ایجاد مشکل در بلعیدن غذا

آزمایش های تشخیصی سرطان پاراتیروئید

تشخیص سرطان پاراتیروئید یکی از فرایندهای دشوار و چالش برانگیز به حساب می آید. علت این مساله به شباهت زیاد سلول های آدنوم خوش خیم پاراتیروئید (غیر سرطانی) با سلول های کارسینوم پاراتیروئید مربوط می شود. در بسیاری از موارد، سرطان پاراتیروئید بعد از برداشتن غده پاراتیروئید (در اثر بیش فعالی آن یا پاراتیروئیدکتومی) و انجام آزمایش های بافتی تشخیص داده می شود. در واقع، پزشک پس از جراحی غده پاراتیروئید (برای درمان هیپرپاراتیروئیدیزم) می تواند در طول جراحی وجود کارسینوم پاراتیروئید را نیز تشخیص دهد.

در هر حال، پیش از انجام جراحی غده پاراتیروئید، لازم است فرد بیمار آزمایش هایی را انجام دهد. برخی از مهم ترین آزمایش هایی که برای بررسی عملکرد غدد پاراتیروئید انجام می گیرد، عبارت اند از:

• آزمایش اندازه گیری کلسیم خون
• آزمایش اندازه گیری PTH (هورمون پاراتیروئید) خون
• اسکن پاراتیروئید که معمولا اسکن سستامیبی رادیواکتیو به همراه سی تی اسکن است

در صورتی که سرطان پاراتیروئید در فرد تشخیص داده شود، معمولا در مراحل بعدی لازم است شخص تحت آزمایش های تصویربرداری نیز قرار گیرد. ضرورت انجام این کار برای تشخیص میزان پیشرفت سرطان در بافت های مجاور غدد پاراتیروئید است. در واقع، پس از تایید وجود سرطان پاراتیروئید لازم است پزشک از شدت تهاجم تومور به بافت های مجاور اطمینان حاصل نماید. از روش های تصویربرداری تشخیصی که برای بررسی وضعیت تومورهای سرطانی پاراتیروئید انجام می گیرند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تصویربرداری سی تی اسکن

سی تی اسکن به کمک اشعه ایکس و کامپیوتر انجام می گیرد. در این روش، تصاویر سه بعدی از بدن ارائه می گردد تا بررسی وضعیت تومور نتیجه دقیق تری داشته باشد.

• تصویربرداری ام آر آی (MRI)

دستگاه ام آر آی از یک آهنربای بزرگ و تولید کننده امواج رادیویی تشکیل شده که تصاویر دقیق از بدن را بر روی کامپیوتر ایجاد می کند. مزیت این دستگاه، عدم استفاده از اشعه ایکس است.

چه زمانی جراحی پاراتیروئید ضرورت می‌یابد

به جرات می توان گفت که اصلی ترین روش درمانی سرطان پاراتیروئید، جراحی و برداشتن غده سرطانی پاراتیروئید است. برای مواردی که کارسینوم پاراتیروئید به مرحله متاستاز رسیده باشد، لازم است پزشک جراح برخی از بافت های مجاور که به سلول های سرطانی آلوده شده اند را نیز خارج کند.

مراحل جراحی پاراتیروئید

جراحی سرطان پاراتیروئید در مراحل مختلف بیماری قابل انجام است. برخی از روش های اصلی برای جراحی تومورهای سرطانی پاراتیروئید را در ادامه توضیح می دهیم.

جراحی سرطان پاراتیروئید ؛ برداشتن غدد پاراتیروئید

در این روش جراح تمامی غده پاراتیروئید را به همراه کپسول اطراف آن خارج می سازد. در این روش، گاهی ممکن است جراح نیاز داشته باشد تا نیمی از غده تیروئید را در جریان جراحی غده پاراتیروئید خارج سازد. این کار کمک می کند تا بخش هایی از بافت ها، ماهیچه ها و اعصاب اطراف غده پاراتیروئید که به غده نزدیک تر هستند، پاکسازی شوند.

جراحی سرطان پاراتیروئید ؛ تومور زدایی

در این روش از جراحی سرطان پاراتیروئید، پزشک تمام تلاش خود را به کار می گیرد تا تومور را به طور کامل از غده پاراتیروئید خارج سازد. البته گاهی ممکن است نتوان تومور سرطانی موجود در غده پاراتیروئید را به طور کامل حذف نمود.

جراحی سرطان پاراتیروئید ؛ متاستازکتومی

در مراحلی از سرطان که بافت های سرطانی به نواحی و بافت های مجاور متاستاز داده است، پزشک جراح باید تمامی بافت های آلوده را پاکسازی کند. در کارسینوم پاراتیروئید معمولا استخوان، ریه ها و کبد هدف متاستاز قرار می گیرند.

مراقبت پس از جراحی پاراتیروئید

پس از جراحی لازم است بیماران به اتاق ریکاوری منتقل شوند و به مدت یک ساعت تحت نظر قرار گیرند. در صورت حاد بودن شرایط بیمار گاهی ممکن است لازم باشد بیمار به مدت یک شب در بیمارستان به سر ببرد. البته برای افرادی که جراحی کم تهاجمی تر غده پاراتیروئید داشته باشند نیازی نیست.
به دلیل انجام جراحی در ناحیه گردن بیمار، لازم است بانداژی دور گردن وی بسته شود. علت این موضوع بروز تورم و کبودی ناشی از جراحی است. این باندها در مدت زمان یک تا دو روز از محل جراحی جدا می گردند. با این حال، یک لوله پلاستیکی برای خروج مایعات اضافی از ناحیه تحت درمان، در محل جراحی قرار داده می شود. تا زمانی که بیمار در بیمارستان به سر می برد، خروج مایعات توسط پرستاران کنترل می گردد. برای افرادی که قصد دارند به منزل بروند نیز پرستاران می توانند نحوه کنترل آن را به بیمار یا همراه وی آموزش دهند.

در نظر داشته باشید که به هیچ عنوان نباید به محل جراحی و بخیه های این ناحیه آسیبی وارد شود. زیرا می تواند منجر به بروز التهاب و عفونت شدید گردد.

عوارض جراحی پاراتیروئید

جراحی سرطان پاراتیروئید نیز مانند هر نوع جراحی دیگر، عوارضی دارد که بهتر است پیش از انجام جراحی از آن ها اطلاع داشته باشید. برخی از مهم ترین عوارض جراحی پاراتیروئید عبارت اند از:

• آسیب به عصب حنجره و ایجاد ضعف در تارهای صوتی که گاهی منجر به فلج تارهای صوتی نیز می شود
• ایجاد خونریزی یا هماتوم
• آسیب دیدن باقیمانده غده پاراتیروئید و ایجاد مشکل در کنترل سطح کلسیم در خون
• نیاز به انجام جراحی مجدد و یا جراحی های تهاجمی تر
• نیاز به تیروئیدکتومی (برداشتن غده تیروئید) به صورت جزیی یا کامل
• درد طولانی مدت
• ایجاد اختلال در بهبود زخم ها
• نیاز به بستری طولانی مدت
• بی حس شدن دائمی پوست گردن
• باقی مانده جای زخم و اسکار حاصل از جراحی
• بازگشت تومور و عود مجدد سرطان پاراتیروئید حتی پس از درمان کامل

درمان سرطان پاراتیروئید

برای درمان سرطان پاراتیروئید معمولا پس از جراحی تومور، از روش های شیمی درمانی و پرتو درمانی استفاده نمی شود. البته این مساله کاملا به نظر پزشک متخصص بستگی خواهد داشت. در واقع، باید پس از انجام جراحی از پزشک خود سوال کنید که آیا درمان های شیمی درمانی و پرتو درمانی برای درمان سرطان پاراتیروئید شما مفید است یا خیر.

در مورد مصرف دارو برای سرطان پاراتیروئید نیز هنوز داروی قابل قبولی وجود ندارد. پیش از این گفتیم که نشانه اصلی وجود کارسینوم پاراتیروئید، اختلال هیپرکلسمی است. بنابراین، با توجه به اثرات زیان بار این اختلال، افراد باید در صدد درمان هیپرکلسمی از طریق دارو درمانی برآیند.

گاهی ممکن است هیپرکلسمی چنان شدید شود که نیاز به مراقبت های ویژه داشته باشد. در چنین شرایطی لازم است بیمار در بیمارستان بستری شده و داروهای تزریقی را دریافت نماید.

بهترین جراح پاراتیروئید در تهران

بهترین جراح پاراتیروئید شخصی است که تجربه کافی در زمینه تشخیص و جراحی این غدد داشته باشد. مسلما هر چه دانش و تجربه پزشک معالج بیشتر باشد، امکان خطا در تشخیص و یا انجام جراحی کمتر خواهد بود. در حال حاضر پزشکان زیادی در تهران به معالجه سرطان پاراتیروئید و عوارض ناشی از آن می پردازند. دکتر فرهاد موسی زاده نیز یکی از بهترین جراحانی هستند که در این زمینه فعال هستند. چنانچه به دنبال یک پزشک ماهر و مجرب در زمینه درمان سرطان پاراتیروئید هستید، می توانید به دکتر فرهاد موسی زاده مراجعه نمایید.

منابع

https://my.clevelandclinic.org/health/articles/6182-parathyroid-cancer
https://www.cedars-sinai.org/health-library/diseases-and-conditions/p/parathyroid-tumor.html
https://www.mattioli1885journals.com/index.php/EJOEH/article/view/2992